رد شدن به محتوای اصلی

بیرەوەری

منداڵ بووم بە زۆر ئەمتوانی نوێڵ هەڵگرم. هەرچەن نوێڵەکە زۆر گەورە بوو.
ڕەنگە نەزانن نوێڵ چیە! نوێڵ کەرەستەیەکە لە ئاسن پتەو بۆ ئەوەی بەردی پی بشکێنی و یا بیتلێنی هەروەها فارسیەکەی دەبێتە "اهرم".

زەویەکمان هەیە لە دەمی ڕووبارێکە کە جاران(ئەوەی بۆ منیان گێڕاوەتەوە پەنجا شەست ساڵ پێش) هەموو کاتێک ئاوی بووە بەڵام ئێستا تەنیا سەرەتای بەهار بەفراوێکی هەیە و ئەویش تەواو بووە دیارە حکومەت بە لێدانی زنجیرە بەربەست لە سەر ڕێگای ئەو ڕووبارە وشکی کردوە ئەمە لە حاڵێکدا بوو کە زەمانی پێش ئەم حکومەتە زەووی دێم لە ئاوایی ئێمە زۆر کەم بوو بەڵام ئێستا بە گشتی پشتی جادە بووە بە دێم و خەڵک مەجبوورن بۆ دەرهێنانی ئاو چا لێبەن و ئاو لە دڵی عەرزەوە بێننە سەر بۆ کشت و کاڵ.
بەهەرحاڵ بچینەوە سەر باسی نوێڵەکە و زەویەکە، ئەم زەوویەی ئێمە لەو کاتەدا کە شەڕ هەبوو لە نزیکی پایەگایەک بوو کە حکومەت درووستی کردبوو و دیارە بەو بۆنەوە بەشێکی زۆری کەوتبووە ژێر کاریگەری ئەو شەڕە و هەروەها ڕووبارەکەش بە هانینی بەردی گەورە بۆ ناو زەویەکە زۆر کێشەی درووست کردبوو و بەشێک زۆر لە زەوویەکە چیتر بە کەڵکی کشت و کاڵ نەدەهات بۆیە باوکم کەوتە تەمیس کردن و خاوێن کردنەوەی زەویەکە.

بەردێکی زۆر گەورە کە لە ئیدیۆمی کوردی دا دەوترێت گابەرد لە ناو زەویەکە بوو و هەرچی ساڵە کێشەی ساز دەکرد بۆیە بەهارێکیان باوکم وتی سبەی نوێڵەکە و پیکەکە بێنە بۆ ئەو دەشتە با ئەو گا بەردە چارەسەر بکەین. وتمان باشە.

ڕۆژی دواتر من و دایکم و باوکم و براکەم ڕۆشتین بۆ ئەو دەشتە و گەلەکۆمەیەکمان کرد لە گابەردەکە و ئەو گابەردەش بە تەواوی هێزەوە باوەشی کردبوو بە عەرزەکەدا و بە هیچ جۆرێک نەدەجووڵا. ئاوا بێژم دوای یەک سەعات لێدان و کەنەوە کردن تۆ بێژە بچووکترین تەکانی نەخواردبوو.

گابەردی چی وا باوەشی کردبوە عەرزەکەدا کەس نەزانێت دەمانەوێت گۆی زەوی لێ بسێنین. هەر چێک هاوارمان ئەکرد باوە بەس دوو میتر بچۆ ئەولاتر ئەیوت ئیلا و بیلا ناچم. ئێرا عەرزی خۆمە و چەن ساڵە لێرا دانیشتووم و کەس بۆی نیە بمجووڵێنێت.
بە پیک ئەماندا سەریا خۆ هەر ئێژی لەگەڵ ئەویشمان نەبوو.
خۆلاسەی کەلام چاییمان بە لایەوە دەم کرد.
خەریک چایی خواردن بووین باوکیشم بە ناوچاوێکی ترشاوەوە سەیری بەردەکەی کرد و بەردەکەش هەر حیسابی بۆ باوکم نەدەکرد منیش لە پڕێکا وتم باوە بەخوا ناجووڵێت و نایەوێت بڕوات.
باوکم وتی ڕۆڵەگیان بەرد تا ئەو کاتەی قوورسە کە لەسەر جێگای خۆی نەجووڵابێت. هەر ئەونە تەکانی خوارد گیانی کێشراوە.
بەردەکە بە لاچاوێکەوە سەیری باوکمی کرد وەکو بێژیت ئەیوت ئاها چەنێک دێزن و وازم لێناهێنن بۆ خۆم لە سەر ژیانی خۆم بژیم.
چاییەکەمان خوارد و نان و دۆیەکیشمان خوارد و هەستاینەوە بۆ ئیش لەسەر بەردە حەیاتەکە.

باوکم وتی:
ئا ڕۆڵە بچۆ پارچ و خاکەنازەکە بێنە.
وتم باوە ئەی بەردەکە؟
وتی تۆ بچۆ جا پێت ئێژم.

ڕۆشتم و هێنام و باوکم دەستی کرد بە کەندنی بەردەم گابەرد بەرەو ئەو جێگایەی کە دەیویست. زۆرێکی کەند. بە حەدێکی کەند کە ئەگەر من بچوومایەتە ناوی گووم ئەبووم.
ئێستا ژێر پێ گابەرد چاڵێک بوو لێژ کە مامە گابەرد بە بچووکترین تەکان ئەچووە ئەو جێگایەی باوکم دەیویست.
باوکم نوێڵەکەی هەڵگرد و چوە پشتی گابەرد و بە سێ بۆ چوار تەکان بە بێ ئەوەی گابەرد بشکێنێت گابەردی تلاند و گابەرد ڕۆشت بەرەو ئەو جێگایەی باوکم ویستی.
خۆلاسە گابەردمان گوێزاوە بۆ ئەو جێگایەی ئەمانویست ئاخر ئەویا هی ئێمە بوو و هی گابەرد نەبوو. گابەرد کەوتە چاڵەکە و ئێمەش هەرچێک خۆڵمان دەرهێنابوو کردمانەوە سەر جێگای خۆی و عەرزەکە وەکو خۆی لێ هاتەوە و گابەردیش نیوە زیاتری چووە ناو عەرز و کەمێکیشی لە دەرەوە مابوو ئێمەش جار جارێک لەسەری دادەنیشتین و فۆتۆیەکمان لەسەری ئەکێشا.
سەیر لەوا بوو یەک ساڵ پێش ئەوەی بێمە دەرەوەی وڵات ڕۆژێکیان ڕۆشتم بۆ سەردانی دەشت و دەر و بزانم وەزع چۆنە.
تەبێعەتەن ڕۆشتم بۆ لای گابەرد و سەیری سنوورەکانی زەویەکەمان کرد وتم بە باوکم لەبیرتە ئەم گابەردەمان گوێزاوە بۆ ئێرا ئەزانی زۆر کارێکی باشمان کرد. باوکم وتی ئەرێوەڵا زۆر باش بوو ئێستا بەهاران کە لافاو و شتی وا دێت ئەم گابەردە لێرا وەسە دیوار (تۆ ناوی بنێ سنوور پارێز) و چیتر لافاو نایەتە ناو عەرزەکەی ئێمە.
سەیری گابەردیشم کرد قنج و قیتتر لە جاران بۆ خۆی دانیشتبوو و ئەڵێ هەر ئەویش نەبوو کە جێگاکەیمان لێ داگیرکرد. هەر ئەو نەبوو کە دونیات لێ کۆکردایەتۆ تەکانی نەدەخوارد.
ئەو پێش ئەوە بیگوێزینەوە بۆ ئەویا لە بەرزیدا بەسەری ئەبرد بە سەر ئێمەدا بەڵام ئێمە جێگاکەیمان بە حەدێک تەقلیلدا کە ئەمجارە ئێمە لەسەر ئەو دادەنیشتین. ئەو لە ژیانێک پەستیدا بەسەری دەبرد بەڵام لای ئێمە خۆشەویست بووبوو چیتر ئەو گابەردە موزاحمەکەی پێشتر نەبوو ئەو سنوورپارێز بوو ئەو مێوان نەواز بوو ئەو چیتر گابەردە موزاحمەکە نەبوو کە تێخەی گانسی تراکتۆرەکانی دەشکاند.

ئەو چیتر بەردێک بوو.
نووسەر: مسعود پژوهی
#فلسفه
#بیرەوەری
#کوردی

نظرات

پست‌های معروف از این وبلاگ

دموکراسی و کلتوری دموکرات بوون

یەکێک لە گەورەترین کێشەکانی کورد نەبونی کولتوری چاک و دموکراسی خوازە. وا هەست دەکەین ئرووپاییەکان و ئامریکا و ... لە خۆڕا گەشتون بەو کولتورە. ساڵیانی دور و درێژ زاناکان ئروپا و ... کاریان لەسەر کولتور کردوە کە بتوانن چاکسازی تیا بکەن و گەشتونەتە ئەمڕۆژە کە هەن . ئەوە نیە بێژین ئێستا ئەمان بێ کێشەن بەڵام هەر لە ئێمە زۆر باشترن لە زۆر ڕوانگەوە. یەکێک لەو هۆیانەی کە ناهێڵێت ئێمە بچینە ناو ئەو کولتورە بوونی بێ باوەڕیە بەمان بە پێ ئایینی ئسلام. ئایینی ئسلام بە تندی ڕوبەڕو دەبێتەوە لەگەڵ ئەوانەی کە باوەڕیان بە محمد نیە و دژیان دەوەستێتەوە و تەنانەت بە کافر ناویان دەبات و ئێژێت ئەوان ئەشێ بێنە سەر ئایین و پەیڕەوی ئێمە. هەر ئەوە بوەتە هۆی ئەوە کاتێک کە پێشنیار کتێب خوێندنەوە دەدەین بە هەندێک لە هاوڕێیان ئێژن ئەها ئەوە خۆ ئەوە کافرە ، یەهودیە ، مەسێحیە و ... بۆیە ئەگەر بیشیخوێنێتەوە هەوڵ دەدات لە پێش ئەو نوسەرانە سەنگەر درووست بکات و ناهێڵێت تاسیری ببێت و ئەگەر کەمێکیش زانستی ئسلامیشی ببێت هەوڵ دەدات قسەکانیان ڕەد بکاتەوە و بێژێت نە بەس خۆمان ڕاست دەکەین و خۆمان چاک دەکەین. ئەگەر بتوانین

ایمان چیست؟

ایمان از منظر "کی یرکگور " چیست؟ سورن کی یرکگور :نویسنده ، الهی دان ، شاعر و فیلسوف دانمارکی اکثرا او را به عنوان پدر اگزیستانسیالیسم میشناسند زیراکه ایشان از اولین متفکران در باب فلسفە اگزیستانسیالیستی یا اصالت بشر است . کی یرکگور بر نویسندگان مشهور ومتفکری چون هایدگر ، کامو ، سارتر و از این دست فلاسفه تاثیری چشمگیر داشتە است. متفکران اگزیستانسیالیسم این شاخە فلسفی را بر دو قسم میشناسند : ۱: اگزیستانسیالیسم مسیحی یا دینی ۲: اگزیستانسیالیسم بی خدایی کی یرکگور از نوع اگزیستانسیالیسم مسیحی محسوب میشود. جهش مضمونی است که "کی یر کگور" تا پایان عمر به آن عقیده داشت و در چندین اثر خود به شرح و بیان آن آن پرداختە است. در دیدگاه کی یرکگور ایمان به خداوند به هیچ وجه نتیجه تعلیل عقلانی بر طبق قوانین و علت و معلولهای عام و مورد قبول همگان نست. فراتر از آن ایمان از فهم خردورزی شخصی نیز ناشی نمیشود و به اخلاق و فلسفه و زیبایی شناسی و علم نیز ربطی ندارد، چرا که ساحت و الوهیت و بی کرانگی و احکام و اعمال آن اساسا با سنجش آگاهی و حتی هستی کرانمند و محدود ما محال و نامعقول و

ئینسان

ئنسان: دوو جۆر تاریف لە ئینسان بوونی هەیە. یەک: لە لایەن زیندەوەری و زیندەوەر ناسی. دوو: لایەنی فەلسەفی ئینسان بوون. لە بەشی یەکەمدا مرۆڤ ئاوا تاریف دەکرێت: بوونەوەرێک زیرەک کە لە سەر دوو لاقی دەوەستێک و ڕاست دەوەستێت. ساحێبی جۆرە جیاوازەکانی ئۆرگانیزمی ژیانە وەکو: دڵ، مێشک ، گوورچیلە و چیتر. ئەم بوونەوەرە بیر دەکاتەوە و کۆمەڵگا دەخولقێنێت و بە شێوازی کۆمەڵایەتی ئەژی. زیندەوەر ناسەکان بەم شێوازە مانای مرۆڤ دەکەنەوە. جا ئێوەش دەتوانن هەزاران شتی دیکەشی بۆ بێژن. بەڵام ئەوەی کە ڕوونەوە لە لایەنی زیندەوەر ناسیەوە مرۆڤ هیچ جیاوازیەکی لەگەڵ بوونەوەرەکانی دیکە نیە. بۆیە زیندەوەر ناسەکان بۆ ئەوەی تاقیکاری لەسەر مرۆڤ نەکەن دێن و کەڵک لە زیندەوەرانی دیکە دەگرن. بۆ نمونە مشک و بەراز و چیتر ، کە ئەمە نیشانی دەدات لەو لایەنەوە مرۆڤ بەشێکە لە سرووشت. بەڵام! بەڵام مرۆڤ ئەگەر ئەوەندە نزیکە لە باقی بوونەوەرەکان بۆچی لەوان جودایە؟ مەگەر ئەوەی بێژین بیرمەندان نازانن، بەڵام ئایا بیرمەندان نازانن؟ ئەرەستوو وەکو یەکێک لە بیرمەندانی کۆنی یۆنانی ئێژێت : مرۆڤ بە هۆی سیاسی بوونیەوە لە باقی بوونەوەرەکان